Торжества при европейских дворах в сообщениях «сарматских» путешественников
DOI:
https://doi.org/10.15826/qr.2020.4.524Ключевые слова:
придворные церемонии; реляции путешественников; межкультурная коммуникация; история культуры Польши XVIII в.; европейская культурa XVIII в.Аннотация
Рассматривается проблема восприятия жителями Речи Посполитой, оставившими после себя путевые заметки, церемоний и придворных торжеств, функционировавших в европейской культуре. Анализируются реляции XVIII в., а описываемые торжества трактуются как один из важных элементов символической коммуникации власти и общества. Из дорожных дневников XVIII в. возникает целостная картина контактов с монаршими дворами и общественными элитами (не только политическими, но также культурными и даже научными), которая не вписывается в стереотипные представления о подобных ситуациях. С конца XVII в. придворная культура развивалась под влиянием прежде всего французских образцов. Поэтому в статье показаны церемонии при версальском дворе, описанные путешествующими представителями шляхты, духовенства и даже женщинами. В то же время описаны церемонии и этикет императорского двора в Вене, а также очень специфический церемониал, которого придерживались в Риме. В последнем случае исследуется характер торжества с участием папы римского. При проведении анализа использовались методы исследования межкультурной коммуникации.
Библиографические ссылки
Chachaj, M., Czapińska, M., Szteinke, A., Rok, B. (Eds.). (2014). Diariusz podróży Remigiusza Zawadzkiego pielgrzymującego do Rzymu na kapitułę generalną (1750). Kraków, Wrocław, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka. 184 p.
Dziechcińska, H. (1988). Podróż – jej miejsce w świadomości społecznej. In Odrodzenie i Reformacja w Polsce. Vol. 33, pp. 27–52.
Dziechcińska, H. (1991). O staropolskich dziennikach podróży. Warszawa, Instytut Badań Literackich Polska Akademia Nauk. 121 p.
Fabiani, B. (1976). Warszawski dwór Ludwiki Marii. Warszawa, PIW. 150 p.
Grzebień, L. (Ed.). (2004). Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995. Kraków, WAM. 882 p.
Grześkowiak-Krwawicz, A. (2003). Czy król był potrzebny w Republice? Polscy pisarze polityczni wieku XVIII o miejscu i roli monarchy w Rzeczypospolitej. Zarys problematyki. In Skowron, R. (Ed.). Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy. Kraków, Nowa Galicja, pp. 467-484.
Grześkowiak-Krwawicz, A. (2018). Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. 451 p.
Karpiński, F. (1987). Historii mego wieku i ludzi, z którymi żyłem / ed. by R. Sobol. Warszawa, PIW. 296 p.
Kowalczyk, М. Е., Żołądź-Strzelczyk, D. (2017). Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje edukacyjne (XVIII w.). Wrocław, Chronikon. 463 p.
Mikułowski-Pomorski, J. (2006). Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym. Kraków, Wydawnictwo Prac Naukowych Universitas. 404 p.
Morawska z Radziwiłłów, T. K. (2002). Diariusz podróży 1773–1774 / ed. by B. Rok. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 259 p.
Neverani, P. (2018). Diariusz drogi Hiszpańskiej (1740). In Rok, B., Wolański, F., Piwowarczyk, D., Babnis, T. (Eds.). Europejskie drogi staropolskich peregrynantów. Relacje Teofila Szemberga, Protazego Neveraniego i Franciszka Bielińskiego. Kraków, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, pp. 167–323.
Rok, B. (2010). Europejskie relacje podróżnicze franciszkanów polskich XVIII w., – poszukiwanie sacrum, odnajdywanie profanum. In Kościół w Polsce. Dzieje i kultura. T. 9, pp. 245–264.
Rok, B. (2011). Staropolscy duchowni na szlakach turystycznych Europy w XVIII w. In Kościk, E. (Ed.). Społeczny wymiar turystyki. Wrocław, Gajt, pp. 9–23.
Rothenbuler, E.W. (2003). Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jegiellońskiego. 206 p.
Serewański, M. (2003). Kształtowanie się stronnictwa profrancuskiego na dworze polskim w wiekach XVI i XVII. In Skowron, R. (Ed.). Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy. Kraków, Nowa Galicja, pp. 219–233.
Staszewski, J. (1989). August III Sas. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, Ossolineum. 306 p.
Staszewski, J. (1998). August II Mocny. Wrocław, Warszawa, Kraków, Ossolineum. 316 p.
Szteinke, A. (2009). Podróż Remigiusza Zawadzkiego OFM (1703–1775) na kapitułę generalną do Rzymu w 1750 r. In Wolański, F., Kołodziej, R. (Eds.). Rzeczpospolita między okcydentalizmem a orientalizacją. Przestrzeń wyobrażeń. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 87–96.
Wolański, F. (2001). Zadanie peregrynanta w czasie podróży w świetle osiemanstowiecznych instrukcji. In Goliński, M., Rosik, S. (Eds.). Viae historiae. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, pp. 494–499.
Wolański, F. (2005). Administracja państwowa w oczach duchownych podróżujących po Europie i państwie tureckim w XVIII w. In Derwicha, M., Pobóg-Lenartowicz, A. (Eds.). Klasztor w państwie średniowiecznym i nowożytnym. Wrocław, Opole, Warszawa, DiG, pp. 505–510.
Wolański, F. (2011). Realia podróży zakonnych peregrynantów w świetle staropolskich narracji – poszukiwanie realiów europejskich. Konfrontacja krajów Zachodu z kulturą Rzeczypospolitej w XVIII w. In Rok, B. Wolański, F. (Eds.). Staropolski ogląd świata. Tożsamość i odmienność. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 140–163.
